DNB: pensioenfondsen vertonen ‘kuddegedrag’ bij aankoop staatsobligaties
14 september 2017
Volgens onderzoek van toezichthouder De Nederlandsche Bank (DNB) onder de 67 grootste Nederlandse pensioenfondsen imiteren pensioenfondsen elkaar bij de aan- en verkoop van staatsobligaties. Dat rapporteert de toezichthouder op haar website. Dit gedrag zou een gevolg zijn van informatie-efficientie of ter voorkoming van hoge risico’s. Dit zogenaamd ‘kuddegedrag’ zou positieve gevolgen hebben voor de prijsstabiliteit van staatsobligaties.
Wat is kuddegedrag?
Volgens DNB is er sprake van kuddegedrag wanneer de aankopen van pensioenfondsen gelijktijdig hetzelfde aan- of verkoopgedrag vertonen. Wanneer dit het geval is, is er sprake van kuddegedrag. Volgens DNB heeft kuddegedrag bij beleggen in principe een destabiliserend effect, maar zou stabiliserend werken als de transacties zijn gebaseerd op gelijktijdige verwerking van informatie. In dat geval functioneert de markt goed.
Resultaten onderzoek
Uit het onderzoek is gebleken dat Nederlandse pensioenfondsen sterk kuddegedrag vertonen. In vergelijking met algemeen imitatiegedrag bij transacties viel het namelijk bijna vijf keer hoger uit. Pensioenfondsen lijken elkaar meer te imiteren wanneer er sprake is van minder gunstige omstandigheden zoals politieke instabiliteit. Ook bij landen waar de martktomvang van staatsobligaties kleiner is of waar weinig obligaties door pensioenfondsen bezit worden, neemt imitatie tussen fondsen toe. DNB dicht het gedrag toe aan het feit dat voor pensioenfondsen voordeliger is om de transacties van andere fondsen op te volgen dan zelf informatie in te winnen over risicovolle markten.
Stabiliserende werking
Onder normale omstandigheden werkt volgens DNB kuddegedrag destabiliserend. Wanneer er echter sprake is van ‘extreme’ marktomstandigheden ontstaat een stabiliserende invloed. Dit zou volgens DNB komen door herbalanceren van de portfolio om te blijven voldoen aan de strategic asset allocation: wanneer rentedaling de waarde van obligaties laat toenemen, zullen pensioenfondsen een deel van deze assets verkopen. Hierdoor daalt de waarde van obligatie. Dit gedrag komt relatief gezien veel voor bij pensioenfondsen. DNB ziet heil in deze ontwikkelingen. “Vanuit een algemeen welvaartsperspectief is deze stabilisatie van de markt – wanneer dat het hardst nodig is – positief”.
